Biotin ve Kanatlı Hayvanlardaki Önemi

Birçok üreticimiz biotini tüylerle ilişkilendirir ve sadece tüylenme sezonlarında kullanır. Çok da haksız sayılmazlar lakin biotin sadece tüylenmede mi etkilidir ?
Biotin , ayrıca B7 veya H vitamini olarak da bilinir, suda ve alkolde çözünebilen B vitamini türevi bir organik moleküldür. Vücuttaki suda çözünen yapısı dolayısı ile düzenli olarak dışarıdan alınması gerekmektedir. Peki nedir bu "Biotin", ne işe yarar ?
Aslında biotinin en temel görevi kıl, tüy, tırnak vb. yapıların temelini oluşturması değil birçok metabolik olayda Ko-Faktör (bazı enzimleri aktif hale getirmek için ihtiyaç duyulan protein yapılı olmayan moleküllerdir) olarak görev yapmasıdır. Pirüvat Karboksilaz, Asetil CoA Karboksilaz, Propinol CoA Karboksilaz gibi enzimlerin indükleyicisi olarak Glukoneogenez (glukozun yeniden meydana gelmesi reaksiyonlarıdır) ve Lipogenez (canlılarda yağların meydana gelmesi olayıdır) tepkimelerinde hayati rol oynamaktadır. Yani daha basit bir tabirle vücutta glukozun yenilenmesi ve canlıların enerji elde etmesi için olmazsa olmazdır. Ayrıca kullandığımız yağ asitlerinin de vücutta işe yaraması için oldukça gereklidir. Haliyle kuşlarımızın sağlıklı bir metabolizmaya sahip olması için biotine muhtacız.
Ko-Faktör olmanın yanı sıra önceki paragrafta da bahsettiğimiz gibi kıl, tüy, tırnak, kemik gibi sert dokuların yapısına katılır ve gelişimleri için son derece önem arz eder. Ayrıca sinir sistemindeki rolü de yadsınamaz. Motor nöronlarda iletinin aktarılmasında biotinin de rol oynar. Biotinin kanatlı hayvanlarda ilişkilendirildiği önemli bir olay daha vardır, "Ölümcül Yağlı Karaciğer ve Böbrek Sendromu (FLKS)".
Yetişkin kuşlarda biotin eksikliğinin yumurta üretkenliğine doğrudan bir etkisi yoktur fakat biotin eksikliğinde yumurtaya geçen biotin miktarı haliyle azalacaktır. Bu durum ise zaman zaman yumurta doluluk oranını sıfıra kadar indirebilir. Biotin eksikliği olan damızlıklardan elde edilecek yavrular da biotin eksikliği yaşayacağından dolayı yavruların FLKS'ye yakalanma ihtimali de çok yüksektir. Bu durumda yavrular kısa zaman içerisinde ölürler. Buraya eklemek istediğim şey ise bu süreçte kullanılan diyetin etkisidir. Biotin eksikliği olan yavruların beslenmesinde düşük yağ ve protein oranına sahip diyetlerin kullanılması yavruları bir süre idare edebilir. Yani düşük protein ve yağ içeren diyetle beslenen yavrular hemen ölmeyebilir, sonradan biotin takviyesi yapılsa dahi hayatta kalabilir lakin bu durum sizin kuşlarınızın hastalığa yakalanmadığı veya çok sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Diyetlere biotin eklenerek veya oranı arttırılarak bu sendromdan kolaylıkla korunulabilir. Zaten düşük protein ve yağ diyeti uyguladığınızda da yavru gelişimi yine yavaş olacaktır. Yani yavrularda biotin her türlü dikkat edilmesi gereken bir konudur.
Önlemi alacağız ama biotin eksikliğini nereden anlayacağız ? Biotin eksikliği kendisini pek çok semptomla belli eder, fark etmesi kolaydır. Tüylerde bozukluk ve kırıklık, kemik ve deri dokusundaki çarpıklık ve anormallikler, kaslardaki uyumsuz hareketlilik, gaga ve tırnaklarda zayıf gelişim ve kırıklar, zor pıhtılaşan kanama, tepki süresinin azalması, ayak tabanları ve üstündeki nasır benzeri ve zaman zaman kanayan pürüzlü yapı, kirpiklerin dikensi yapısı ve göz kapaklarındaki anormaliteler ile biotinin vücuttaki eksikliği kolayca fark edilebilir.
Eksiklik var ise ne kadar takviye yapacağız ki ? Tavuk ve hindilerde biotin kullanımının bir standardı vardır. Yavru hayvanlarda 0.15-0.20 mg/KG, damızlık hayvanlarda ise 0.25-0.4 mg/KG şeklinde vücut ağırlığı ile orantılı olarak biotin kullanımı yapılır. Biz bunları gıyabi olarak kendi kuşlarımıza ölçüleyebiliriz. Biotin bir B grubu vitamini olduğu için zaten vücutta depolanmaz fazlası vücuttan atılır bu yüzden fazla kullanımının bir zararı yoktur. Kağıt üzerinde kanatlı hayvanlar 4-20 katı kadar kullanıma toleranslı denilse de bugüne kadar biotin fazlalığından kaynaklanan hiçbir toksik etki rapor edilmemiştir, kayıtlara geçmemiştir.
Peki biz biotini kuşlarımıza nasıl sunabiliriz. Biotin suda çözünen yapısından dolayı sulukta verilebilir, böylece çok daha hızlı kana karışması sağlanabilir. Eczaneden alabileceğimiz biotin tabletleri dozajına göre kendi kuşlarımıza ayarlayıp suluklardan vererek devamlı kullanım sağlayabiliriz. Ayrıca biotin tabletleri toz haline getirerek mamalara da karıştırabiliriz. İlla ben doğal yoldan vermek istiyorum diyenler için ise domates, badem, haşlanmış yumurta, bira mayası, ahududu, ayçekirdeği, yer fıstığı, fındık, reyhan, semizotu, salatalık gibi ürünleri en çok biotin içeren gıdalara örnek verebiliriz.
Peki ben ne öneriyorum ? Öncelikle dünyada bugüne kadar kimsenin faza biotin kullanımından zarar görmediğini, gönül rahatlığı ile kullanmanızı söylemek istiyorum. Çoğu kış günü portakal, kuşburnu, limon üstüne bir de C vitamini ilaçları ile günlük ihtiyacımızın 10-20 katı kadar C vitamini alırken zehirlenip yataklara düşmüyorsak biotinden de hiçbir kuş ölmez haliyle mikrogramlarla hesaplar da yapmanıza gerek yok. Ben toz biotinin çoğunlukla mamayla verilse de suyla verilmesi taraftarıyım çünkü hem daha hızlı kana geçecek hem de homojen olarak karışacaktır. Toz tableti mamaya homojen olarak karıştırmak maalesef pek de mümkün değil. Doğal yollardan biotin vermek hem biraz masraflı hem de uğraşlı olacaktır ben doğal vermek için uğraşılması taraftarı da değilim. Bazı biotini tavsiye ettiğim ve kullanmaya başlayan üreticilerden şu tarz şikayetler alıyorum : "Ya abi ben bunu kullanmaya başladım kuşun tırnağı deli gibi uzamaya başladı gagası aldı başını gitti sürekli tırnak gaga kesiyorum." Benim kendim de aktif olarak biotin tabletler kullanıyorum ve insanlarda da aşırı kıllanmaya, tırnaklarda aşırı uzamaya ve sertliğe neden olduğu yönünde söylentiler var fakat bunların hiçbir dayanağı yok. Sizin kuşunuz biotin görünce tırnak kuyruk ve gagası uzamaya başlıyorsa bu biotinin yan etkisi değildir, sizin bugüne kadar sağlıksız beslediğiniz kuşunuzun vücudundaki eksiklikleri yerine getirmiş halidir. Biotin gönül rahatlığıyla hem insanlarda hem de hayvanlarda kullanılabilen bir üründür. Biotin tablet tavsiyesi olarak da eczanelerde birçok markada ürün satışta. Birçoğunun fiyatı ve içeriği neredeyse aynı. Siz de kafanıza yatan birisini alıp hem kendinizde hem kuşlarınızda kullanabilirsiniz.