Baykuş İspinozu ve Mutasyonları

Ülkemizde de çok yaygın olmasa da belli mecralar tarafından yetiştirilen bir tür olan baykuş ispinozlarına ve mutasyonlarına göz atacağız.

-Tarihi:

Baykuş ispinozları ilk kez 1827 yılında iki doğabilimci olan Nicholas Aylward Vigors ve Thomas Horsfield tarafından tanımlandı ve ayda alındı. 1840 ve 1842 yıllarında iki alt türü de bilimsel olarak sınıflandırıldı. Kafes ortamında yetiştirilmelerine ait herhangi bir sabit tarihsel kayıt bulunmamaktadır.

   -Fizyolojisi:

Yaklaşık 10-11 santimetre boya 8-9 gram ağırlığa sahip olan baykuş ispinozlarının 2 alt türü bulunmaktadır. Doğada ortalama 6 yıl, kafes ortamında ise 4 yıl ömürleri vardır. Görüntüleri ile baykuşu andıran bu türün geleneksel ismini almasındaki en temel etken de budur. Siyah renk ile çevrelenmiş beyaz-gümüş yüzleri, gümüş renkte gagaları, açık kahverengi-gri renkte sırt bölgeleri, siyah-koyu kahverengi tüyler üzerine beyaz çilli kanatları, krem rengi alt ve göğüs bölgeleri vardır. Ayrıca göğüslerinde siyah ve uçtan uca bir bar bulunur. Kuyruk renkleri ise siyah-koyu kahverengidir. Baykuş ispinozları belirgin cinsel dimorfizm göstermezler. Bu yüzden erkek-dişi ayrımı için görsel yollara başvurmak güvenli değildir. Erkek kuşların ötümleri takip edilmelidir. Orijinleri nedeniyle sıcağa tolerans gösterebilirler lakin soğuk dirençleri düşüktür. 22 santigrat dereceden itibaren hayati riskleri başlar. 18 santigrat derecenin altındaki sıcaklık ise ölümcüldür, asla altına düşmesine izin verilmemelidir.

   -Anavatanı:

Evrimsel kökenleri diğer çoğu Avustralya kökenli kuş gibi Hindistan çevresinde ortaya çıktıklarını göstermektedir. Alt türlerinden biri olan Bichenovii türünün anavatanı Doğu Avustralya, Annulosa türünün anavatanı ise Kuzey-Kuzeybatı Avustralya’dır.

-Beslenmeleri:
Tohumcul bir türdür. Doğada tohumlu bitkilerin yeşil ve kurumuş tohumları, mevsim meyve ve sebzeleri, kurtlar, böcekler ve larvalar ile beslenirler. Kafes ortamında da diyetleri farklı değildir. Çeşitli ispinoz yemleri, taze meyve-sebze ve yeşillikler ve canlı yemler ile beslenirler. 

   -Davranışları:

Sosyal ve uysal bir türdür. Doğada da gruplar halinde yaşayan baykuş ispinozları salma kafeslerde diğer uysal türler ile barındırılabilir ve üretilebilirler. Ufak yapılarına rağmen oldukça aktif ve hareketli kuşlardır, hareket edebilecekleri alan sağlanması psikolojileri ve gelişimleri üzerinde etkilidir. Üreme dönemlerinde erkek kuşlar yumuşak ve tiz bir sesle seri şekilde öterek dişi kuşlara kur yaparlar.

   -Üremeleri:

Doğada üreme mevsimleri bölgeye göre değişmekle beraber yağış sezonlarının sonu ve sonbahar-ilkbahar aylarıdır. Yuvalarını genellikle uzun otların üzerine ve ağaçların yüksek olmayan kısımlarına yaparlar. 4-6 arası yumurta yapabilirler ve kuluçka süreleri 12-14 gün arasıdır. Yumurtadan çıkan yavrular 18-24 gün içerisinde tüylenmeye başlarlar. 5-6 haftalık erişkinliğe ulaşan yavrular yuvayı terk eder ve bağımsızlıklarını kazanırlar. 2-3 aylık yavrular da ilk kez tüy değişimine girer.

Kafes ortamında ise üretimleri biraz zahmetlidir. Mahremiyeti severler bu yüzden çoğunlukla sepet ve kutu yuvalıkları tercih ederler. Vereceğiniz yuva malzemeleri ile yuvalarını kurarlar. En verimli yuva malzemeleri Hindistan cevizi veya palmiye lifi, kuru otlar, telyiz ipi ve tavuk tüyüdür. Fazla malzeme verilmesi durumunda yuvayı fazlaca doldururlar. Küçük kafes ortamlarında çoğunlukla kuluçkaya yatmazlar, yatsalar dahi yavrularını büyütmezler. Bu sebepten dolayı bakıcı kuşlar kullanmak gerekebilir. Daha geniş, salma tipi bitkili kafeslerde veya doğal salmalarda kendi yavrularına bakıp büyüttükleri gözlemlenmiştir. Yavrulama dönemlerinde fazla rahatsız edilmemelidirler aksi takdirde içinde yavruları veya yumurtaları olsa dahi yuvayı terk ederler, hatta bozabilirler.  

   -Mutasyonları:

Baykuş ispinozlarının yaygın olan tek renk mutasyonu “Fawn” renktir. Kalıtımı eşey bağlantılı ve resesiftir. Fawn mutasyona sahip kuşlarda manto ve kanat renkleri açık kahverengi-devetüyü bir renktedir. Fawn renk mutasyonu bir baykuş ispinozu görmektesiniz. 

Ayrıca baykuş ispinozlarının iki alt türü olduğunu söylemiştik. Bu türler kıç bölgelerinin renklerine göre ayrılmıştır. Kıç renkleri temelde bir mutasyon olarak kabul edilmese de değinmekte fayda var. Bichenovi türü esasında beyaz kıç, Annulosa türü ise siyah kıç rengine sahiptir. Kıç renklerinin kalıtımı eşbaskın karakterlidir. Beyaz ve siyah kıç rengi alellerine aynı anda sahip kuşların kıç bölgesinde siyah ve beyaz tüyler aynı anda bulunurlar.

Siyah ve beyaz kıç rengi arasındaki farkı görmektesiniz. Her ne kadar iki tür de varlığını sürdürse de beyaz kıçlı baykuş ispinozları siyaha göre kat be kat yaygındır.